SURENİN
HEDEFİ
Rahman ve Rahim olan Allah'ın Adıyla
1- Hamd, Allah'a ki gökleri ve yeri
yarattı, karanlıkları ve aydınlığı var etti. Sonra (yine de) inkârcılar,
Rablerine başkalarını denk tutuyorlar.
2- O, sizi çamurdan yarattı, sonra da
hayatınıza bir süre koydu. Belirlenmiş süre de O'nun katındadır. Böyleyken siz
hâlâ kuşkulanıyorsunuz.
3- O, göklerde de, yerde de
Allah'tır. Sizin gizlinizi ve açığınızı bilir ve ne kazandığınızı da bilir.
En'âm Suresi'nin amacı, en genel
anlamıyla tevhidi, yüce Allah'ın birliğini duyurmaktır. Yani, insanların bir
Rabbi vardır ve bu Rab aynı zamanda bütün âlemlerin de Rabbidir. Her şey O'ndan
başlar, O'nda biter ve O'na döner. O, müjdeciler ve uyarıcılar olarak elçiler
göndermiş, rububiyetinin egemenliği altında bulunan kullarını onlar
aracılığıyla hak esaslı dinine yöneltmek istemiştir. Bu yüzden surenin içerdiği
ayetlerin büyük bir kısmı, tevhit, ahiret günü ve peygamberlik misyonu
çerçevesinde müşriklerle girişilen tartışma ortamına sürülen kanıt nitelikli
materyaller olma özellikleriyle belirginleşmektedirler. Bunun yanı sıra, şer'î
görevler ve dinsel yasaklar bazında genel açıklamalar kapsamaktadırlar.
Surenin akışı üzerinde düşünüldüğü
zaman görüleceği gibi- bütünlük arz etmektedir. Surenin bölümler hâlinde
indiğini kanıtlayacak şekilde, bölümler arası farklı ifade tarzı söz konusu
değildir. Bu, surenin bir kerede ve bir bütün olarak indiğini gösterir. Ve yine
surenin bu özelliği, onun Mekke inişli olduğunun da kanıtıdır. Büyük bir
kısmında ve hatta bütününde hitabın müşriklere yöneltildiği akışın belirgin
özelliği, bunu gösterir mahiyettedir.
Tefsir bilginleri ve raviler, surenin
Mekke döneminde indiği hususunda görüş birliği içindedirler. Bu görüş birliği
sadece bazı ayetlerde söz konusu değildir. Örneğin, bazılarına göre şu altı
ayet Medine inişlidir:
"Allah'ı şanına yaraşır biçimde
takdir etmediler (ululamadılar)..." (Mâide, 91) ayeti ile sonrasındaki iki
ayet ve "De ki: Gelin, Rabbinizin size neleri haram kıldığını
okuyayım..." (Mâide, 151) ayeti ile sonrasındaki iki ayet.
Bir görüşe göre de, surenin tamamı
Mekke döneminde inmiştir, sadece "De ki: Gelin..." diye başlayan ayet
ile ondan sonraki ayet Medine döneminde inmiştir.
Bazılarına göre de, En'âm Suresi'nin
tamamı Mekke döneminde inmiştir; yalnızca iki ayeti Medine'de ve bir Yahudi
hakkında inmiştir. Söz konusu Yahudi, "Allah, hiçbir beşere bir şey
indirmedi..." [En'âm, 91] demişti.
Bir diğer görüşe göre ise, surenin
tamamı Mekke inişlidir; sadece bir ayeti Medine döneminde inmiştir. O da şu
ayettir: "Eğer biz onlara melekleri indirseydik..."
Daha önce işaret ettiğimiz gibi,
surenin akışının bütünlüğünü ve aynı üslûba sahip oluşunu göz önünde
bulundurduğumuz zaman, bu görüşleri kanıtlayacak bir ipucu bulmak mümkün
değildir. İleride bu hususu, elimizden geldiğince açıklayacağız. Ehlibeyt İmamlarından,
ayrıca Übey, İkrime ve Katade'den, surenin bir bütün olarak bir kerede Mekke'de
indiği rivayet edilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder